Maagbescherming bij NSAID-gebruik

Toevoegen/evalueren van een PPI bij NSAID’s.

Met welke risicofactoren moeten we rekening houden bij de aflevering van een NSAID en wanneer moeten we onze patiënt een PPI aanraden?

Voorzichtigheid is geboden bij het gebruik van NSAID’s aangezien het vaak gepaard gaat met ernstige ongewenste effecten zoals gastro-intestinale ulcers en bloedingen, nierinsufficiëntie, leverinsufficiëntie en hypertensie(^{1, 2}). Een case-control studie met 2777 patiënten observeerde een vijf maal hoger risico op bloedingen van de bovenste gastro-intestinale tractus bij NSAID-gebruikers, vergeleken met niet-gebruikers(³). Ook in het eindrapport van de HARM studie in Nederland (⁴) staan gastro-intestinale bloedingen op nummer 1 als reden van vermijdbare geneesmiddel gerelateerde hospitaalopnames. De NSAID’s behoren hierbij tot de belangrijkste veroorzakende geneesmiddelen.

Bij de aflevering van een NSAID (zowel op voorschrift  als OTC) aan risicogroepen moet de noodzaak van een anti-inflammatoire therapie steeds geverifieerd worden (⁵). Bespreek of de aflevering van paracetamol een goed alternatief kan zijn. Wanneer het NSAID niet vervangen kan worden, dient onder bepaalde voorwaarden gastroprotectie te worden opgestart (zie onderstaand schema). Overleg met de huisarts kan hier zeker zinvol zijn.

Er is de meeste evidentie voor gastroprotectie met een PPI in de standaarddosering: omeprazole 20mg/dag of pantoprazole 20mg/dag. Zet deze therapie ook stop wanneer de anti-inflammatoire therapie stopgezet wordt. Langdurig gebruik van een PPI geeft een verhoogde kans op ongewenste effecten en rebound zuurbranden bij stopzetten. Daarom worden PPI’s best gradueel afgebouwd na langdurig gebruik.

Bronnen :

1. Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI). Gecommentariëerd Geneesmiddelen Repertorium 2013.
2. Jackson S, Jansen P, Mangoni A. Prescribing for Elderly Patients: Wiley-Blackwell; 2009.
3. Lanas A, Garcia-Rodriguez LA, Arroyo MT, Gomollon F, Feu F, Gonzalez-Perez A, et al. Risk of upper gastrointestinal ulcer bleeding associated with selective cyclo-oxygenase-2 inhibitors, traditional non-aspirin non-steroidal anti-inflammatory drugs, aspirin and combinations. Gut. 2006;55(12):1731-8.
4. Eindrapport HARM-onderzoek, november 2006 (Hospital Admissions Related To Medication)
5. Division of Pharmacoepidemiology & Pharmacotherapy, Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences,
6. Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP). Risicochecks voor preventie van maagschade Available from: http://www.knmp.nl/downloads/medicijnen-zorgverlening/medicatieveiligheid/RisicocheckNSAIDs.pdf
7. Commentaren medicatiebewaking 2012/2013 (IA 171) p250-251

Terug naar overzicht klinische beslisregels