Osteoporose

Toevoegen/evalueren van Ca en vit D bij osteoporose

Met welke risicofactoren moeten we rekening houden bij de aflevering van geneesmiddelen tegen osteoporose  en wanneer moeten we onze patiënt een calcium en/of vitamine D aanraden?

Calcium en vitamine D zijn belangrijk voor de vorming en instandhouding van het bot. Een dagelijkse voldoende  inname van calcium en Vit D is van zeer groot belang en dit zowel bij de preventie als de behandeling van osteoporose.

Een goede inname van calcium (1000-1200 mg/dag) in combinatie met een dagelijks supplement van 800 IE vitamine D3 is aan te bevelen. Sommige richtlijnen stellen dat bij personen die 1 tot 3 zuivelproducten per dag innemen, 500 mg extra calcium per dag voldoende is (inname liefst tijdens de maaltijd). Bij inname van 4 of meer zuivelproducten per dag geen extra calcium nodig is. Bij alle personen ouder dan 70 jaar, die weinig mobiel zijn en vooral wanneer de betrokkene in een bejaardentehuis verblijft mag men suppletie van Ca en Vit D als routine maatregel aannemen.

De inname van een geneesmiddel tegen osteoporose blijkt minder efficiënt te zijn zonder combinatie van Ca en Vit D. Om op termijn een goed resultaat te bekomen van de behandeling, is het dus zeer belangrijk om de nadruk te leggen op een goede therapietrouw, ook die van de calcium en vit D.

Bij de suppletie van Ca dient men wel waakzaam te zijn voor onderstaande punten:

• Gastro-intestinale klachten: voornamelijk constipatie.
• Licht verhoogd risico op nierstenen: Ca-supplementen verhogen de calciurie
• Bij voorgeschiedenis van nierstenen: calcemie bepalen voor opstart.
• Ernstige nierinsufficiëntie: verhogen het risico op vaatcalcificaties
• Hypercalcemie: gecontra-indiceerd. Bepaling van nierfunctie en calcemie is aangewezen voor de opstart.
• Geneesmiddeleninteracties:
  • Verhogen het risico op hypercalcemie:
    • calciumsparende diuretica (namelijk thiaziden en indapamide)
  • Alfacalcidol en calcitriol
  • Verhogen het risico op toxiciteit:
    • digitoxine
  • Interferentie met de opname van andere geneesmiddelen:
    • levothyroxine
    • chinolonen
    • tetracyclines
    • ijzer
    • bisfosfonaten
• Er is nog geen uitsluitende evidentie dat Ca-supplementen een negatieve invloed zouden hebben op cardiovasculaire aandoeningen.

In bovenstaande gevallen dient er met de arts overlegd te worden alvorens een Ca-supplement op te starten.

Enkele opmerkingen bij de suppletie van Vit D:

• We halen Vit D uit voedsel (onder andere vette vis) en de zon (dagelijks 10 à 15 minuten in de zon tussen 11-15h met gezicht en voorarmen bloot zijn voldoende). De meeste mensen halen dit echter niet en hebben dus onvoldoende Vit D toevoer.
• Hypervitaminose D als gevolg van overdreven inname van vitamine D is eerder uitzonderlijk met per os toegediend vitamine D. Aangenomen wordt dat gevaar voor toxiciteit optreedt bij dosissen boven de 4000 E per dag.

• Calciumtabel: bereken hier hoeveel calcium je opneemt met de voeding 
• Frax-tool: risico om in de loop van de volgende 10 jaar een bot te breken kan je hier berekenen.
• 1-minuut-risicotest: aan de hand van 19 vragen worden de risicofactoren in kaart gebracht. Vul hier de test in.

Bronnen:

1. CBO richtlijn osteoporose en fractuurpreventie, 3^de herziening 2011;
2. Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI). Gecommentariëerd Geneesmiddelen Repertorium 2013.
3. Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI). Preventief gebruik van vitamine D. Folia Pharmacotherapeutica.February 2007.
4. World Health Organization Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases UoS, UK. WHO Fracture Risk Assessment Tool [cited 2013 November 6th]. Available from: http://www.shef.ac.uk/FRAX/tool.jsp.

Terug naar overzicht klinische beslisregels